NOVIOTECTO
Bestudering van vele culturen, tradities, geomantie, bouw/architectuurhistorie en de huidige vakpraktijk heeft geleid naar een benadering, die niet nieuw is, maar ver-nieuwend...
Laat ik aanvangen met de stelling: het Nu volgt uit het Verleden; de Toekomst volgt uit het Nu. Ofwel, het kennen van het Verleden heeft betekenis voor het Nu. Tradities hebben een relatie met het verleden, maar hebben- in zover ze nog betekenis hebben- ook een relatie met het Nu. Alle reden om dieper in te gaan op dit fenomeen. Daarnaast ontkomen wij er niet aan om de huidige tijd (het Nu in al zijn momenten) te betrekken. Een tijd die gedomineerd wordt door een westerse benadering van het leven, die Moderniteit benoemd wordt: in dit betoog benoem ik dat als: de westerse modernistische cultuur.
Traditie betekent het overdragen van kennis, kunde en verworvenheden in een samenleving of een cultuur. Daarin zijn bepaalde vaste waarden en normen onderdeel. De traditie heeft betekenis voor een samenleving of cultuur. Een traditie wordt ook gekenmerkt door samengaan van de meest uitéénlopende verschillen: allen verschillen die zijn afgestemd op een specifieke betekenis. Dit in tegenstelling tot de westerse modernistische cultuur, die juist gelijkheid nastreeft op basis van de idee van "maakbaarheid": verschillen zijn daarin ondergeschikt of worden genivelleerd. Tradities worden juist gekenmerkt door het erkennen van verschillen. Het erkennen van verschillen is de eerste aanzet naar respect: respect dat verschil onderdeel is in het dagelijks leven... Het omgaan met deze verschillen: dat is de uitdaging. De Natuur is hier het voorbeeld par excellence..transformatie, verschillen en aanpassing als bepalende aspecten. Traditie is dan ook onderhevig aan transformatie, verandering en het Zijn van verschillen: als dat aspecten zijn, die op een logische en vanzelfsprekende wijze in de samenleving of cultuur geimplementeerd kunnen worden, dan is dát wat beschouwd kan worden als modern. Moderniteit heeft een relatie met het hedendaagse én zal als impuls van "nieuwheid" beschouwd kunnen worden. Ook het "moderne" ontkomt niet aan het proces van transformatie en verandering en zal daardoor "verouderen"....Feitelijk is het benoemen van traditie en moderniteit onderdeel van een door de mens gecreëerde onderscheiding of zelfs polarisatie. Identificatie is daarin leidend, maar daarover onderstaand meer... Laat ik het betoog voortzetten over het bouwen en architectuur en haar essentie.
De essentie in het bouwen en architectuur ligt in de volgende aspecten:
* Betekenis: voor de mens en samenleving
* Kunst/Poëzie: interpretatie hiervan en de afstemming op het bouwen
* Genius Loci/ locatie (morfologie/geologie, klimaat en energie/spirit van de plek): afstemming van het bouwwerk op de plek
* Identificatie: de hoedanigheid en het uitdragen van het bouwen en architectuur in afstemming met cultuur of eigen interpretatie
* een TRIADE : de afstemming van het bouwen en architectuur op spiritualiteit /het onbenoembare en de relatie met een "energieveld", die het bouwen en architectuur "werking" geeft. Geomantische principes, van niet- westerse culturen, als Feng Shui en Vastu zijn hierin een weg. In de Triade is tevens het vakmanschap, ofwel kennis en kunde van alle aspecten van het bouwen gewaarborgd: zoals materiaalkennis, mathematica, techniek (o.m. bodemgesteldheid, bouwfysica/ installatie-werktuigbouw, constructie en bouwkosten), maar ook communicatie en mensenkennis/psychologie/filosofie.
De kunstzinnigheid is het fenomeen die Betekenis, Kunst/Poëzie, afstemming op de Locatie, Identificatie en de TRIADE op elkaar afstemt.
BETEKENIS
Betekenis is een veelomvattend begrip die betrekking heeft op een bepaald belang. In dit geval een belang van het bouwen en architectuur voor zowel de mens zelf, als voor de samenleving in zijn geheel. Het belang heeft de meeste uitwerking in ethische zin. Hiervoor zijn vele voorbeelden te geven. Van het paleis Versailles van Louis XIV tot de moskee in Ghardaia: resp. een belang van het ego en het algemeen belang...(zie ook GALERIE)...Iedere traditie of cultuur heeft haar eigen betekenis. Betekenis is een fenomeen dat behouden kan blijven, maar ook kan transformeren of zelfs kan verdwijnen... Al naar gelang de mens en samenleving het toelaat/respecteert, cq het als zinvol ervaart. De juiste betekenis heeft een relatie met Harmonie. Indien Dis-harmonie optreedt in zowel mens als samenleving kan, in ethische zin, vastgesteld worden dat datgene wat het veroorzaakt, geen betekenis heeft, ofwel betekenisloos is. Meer hierover wordt onderstaand toegelicht in IDENTIFICATIE en TRADITIE en MODERNITEIT.
KUNST / POËZIE
Dit is het aspect wat moeilijk te vatten is: wat is kunst en wat is poëzie? Beiden hebben een relatie met de gevoelsuiting van de mens en zijn/haar interpretatie hiervan. Een kunstenaar heeft het vermogen/ talent dit op een betekenisvolle wijze uit te dragen. In traditionele culturen vindt dit plaats in samenhang met de samenleving. In de westerse modernistische cultuur is geleidelijk aan een breuk ontstaan: het individualisme heeft een egocentrisch aspect gegeven in de samenleving. Het "eigene" van de kunstenaar is bijzonder geworden, of anders benoemd: men beschouwd dat als bijzonder. Hiermee komt Kunst los te staan van de samenleving: men is het als een specifiek losstaand fenomeen gaan beschouwen, kenmerkend voor het individu; de kunstenaar. Voor de schilder - en beeldhouwkunst en het ambachtelijke (het Franse artisan) was/is dat gebruikelijk en is de breuk minder duidelijk. In het bouwen en architectuur is deze breuk veel duidelijker. Van oorsprong is het bouwen en architectuur een ambachtelijk fenomeen met een primaire betekenis voor het algemeen belang in de samenleving. Het bouwen vond plaats onder leiding van een meester in de bouw: een uiterst bekwame vakman/bouwleider, die zowel technisch als - wat wij nu benoemen- esthetisch inzicht had. Daarnaast had hij kennis van de traditionele symboliek, gebruiken en spiritualiteit. Met het opkomen van de architect in de Renaissance is in het bouwproces een losstaand ontwerpfenomeen ontstaan, waarin de architect zichzelf beschouwt als kunstenaar, die architectuur "maakt"... Kunst voor "zichzelf", of kunst met die geacht wordt ook een impuls voor de samenleving te zijn... Wie bepaalt de waarde van Kunst en bijdrage voor de samenleving? Het bouwen heeft een pragmatisch aspect (bouwen is een kunde), maar het aspect van kunst en kunstenaar neigt in een extreme situatie naar een betekenis zonder bijdrage voor de samenleving: een verheerlijking van architectuur / van de architect: in de huidige tijd "starchitecture/ starchitect" genoemd... een abstractheid. Wanneer architectuur ter sprake komt heeft men het - in algemene zin - over architectuur van de westerse cultuur. De westerse Renaissance heeft architectuur een nieuwe betekenis gegeven. Een betekenis vanuit een herontdekking van de Romeinse architect/bouwmeester Vitruvius en zijn De Architectura libri decem, waarin hij architectuur omschrijft als bestaande uit de basisprincipes: venustas (schoonheid), utilitas (doelmatigheid) en firmitas (stevigheid). Het zijn m.n. de Italiaanse Renaissance architecten/bouwmeesters Leon Battista Alberti, Donato Bramante, Filippo Brunelleschi, Sebastiano Serlio, Giacomo Barozzi da Vignola en Andrea Palladio geweest die, adhv Vitruvius en onderzoek van Romeinse bouwkunst, een Klassieke Orde hebben opgesteld en toegepast. Het is een wijze van bouwen van de door de Romeinen overgenomen Griekse Dorische, Ionische en Korinthische bouworden, te samen met de Romeinse Tuscaanse en Komposiet orde. Daarnaast namen de Romeinen de door de Etrusken toegepaste een boog- en koepelconstructie over. Deze constructieprincipes vormde eveneens een onderdeel van de nieuw gevormde Orde. Architectuur was vanaf die tijd gerelateerd aan het op kunstzinnige wijze toepassen van de Orde in bouwwerken. Het voert te ver om de gehele ontwikkeling toe te lichten, maar de Klassieke Orde is een Vormentaal, die een wezenlijke betekenis heeft gekregen in de westerse cultuur en architectuur (de vormentaal van de Gotiek wordt gemakshalve buiten beschouwing gelaten..).
Het is een taal die in primitieve vorm reeds in houtbouw ontwikkeld was. De Grieken transformeerde de houtbouw tot een volwaardig architectonisch fenomeen in natuursteen, metselwerk/pleisterwerk, keramiek en houtconstructies. Een taal die zich uiteindelijk in de gehele wereld (koloniale periodes) aanpaste aan specifieke culturele, geografische en klimatologische omstandigheden: in zowel private als publieke hoedanigheid. Het is de taal waarin het bouwen en architectuur een eenheid vormt. Het is dan ook niet voor niets dat deze taal ervaren, beleefd en begrepen wordt: een taal die "klopt"....en waar juist de lessen uit te leren zijn. De "Geest" van de taal die dezelfde afstemming heeft op het dagelijks leven als andere gebruiksvoorwerpen. De taal die in primitieve/bescheiden vorm aanwezig is in de Volksarchitectuur (Vernacular architecture) en die tegelijkertijd onderdeel is van Grandeur van publieke bouwwerken. Een taal die onderdeel is geworden van de westerse traditie van het bouwen en architectuur. Het voert te ver om de gehele ontwikkeling toe te lichten, maar de Klassieke Vormentaal heeft een wezenlijke betekenis gekregen in de westerse cultuur en architectuur. De westerse cultuur wordt eveneens gekenmerkt door Moderniteit: een fenomeen waarin rationaliteit, progressie, uniciteit, innovatie en maakbaarheid bepalend zijn. Feitelijk is Moderniteit aangevangen vanaf de Renaissance. Spiritualiteit/ het Onbenoembare was gedurende de Renaissance in de vorm van het Christendom nog onderdeel van het bouwen en architectuur. Een definitieve breuk met deze spiritualiteit vond ruwweg plaats vanaf de jaren 20 van de vorige eeuw: het ontstaan van de Moderne architectuur, met nieuwe impulsen mbt functionaliteit, hygiëne en abstractie. De Klassieke vormentaal werd als een overbodig en achterhaald fenomeen beschouwd. Nieuwe materialen als beton, staal, glas en kunststoffen gaven nieuwe mogelijkheden in constructie, materialisering en vormgeving. Kunst kreeg een nieuwe en andere impuls. Feitelijk start hier een nieuwe vorm van architectuur: die van DESIGN.
DESIGN als hét kenmerk van moderniteit
DESIGN, een abstract en autonoom object, met een betekenis die naar zichzelf of de ontwerper verwijst
DESIGN laat geen transformatie/aanpassing toe
DESIGN als ultieme uiting van het maakbare of maakbaarheid en van "het effect"...
* Het effect van ruimtewerking/vorm
* Het effect van licht
* Het effect van constructie/techniek
* Het effect van een concept
* Het effect van contrasten
* Het effect van materiaal/ kleur/vorm
* Het effect van standaardisatie, efficiëntie en een maatsystematiek
* Het effect van minimalisme
* Het effect om "kunst te willen zijn"
* Het effect om een zeker facet over te belichten: zoals een richting op een bepaalde plek in het landschap
* Het effect van duurzaamheid....
* Het effect van een architectuurtheorie
* Het effect van en nadruk leggen op het ego/individu...
* Het effect van marktwerking....
* ....Een effect....als het maar effect heeft en indruk maakt....
Boven: Bilbao Guggenheim Het ultieme effect van effecten in de openbare ruimte. Het effect van marktwerking en publiekstrekker: een dwingende pretentieuze aanwezigheid door bewust een uniciteit te willen creëren ...Detaillering en materialisering eisen hun tol in afstemming met de hoofdvormen. Kunstzinnig, maar poëtisch ? Wat is de werkelijke betekenis van een bouwwerk welke de omgeving "overheerst"... In Harmonie of Disharmonie? Laat ieder zijn/haar intuïtie spreken....Een plek om er even te vertoeven....
Onder: Binnenplaats / patio van woning in centrum van Sevilla. Een symbiose van de Islamitische en Renaissance architectuur zonder enige pretentie dan de gebruiker leefbaarheid aan te reiken. Effecten zijn in het geheel opgenomen zonder het te benoemen. Kunstzinnigheid en poëzie van het dagelijks leven zijn verenigd... Een plek om er te vertoeven....
De Klassieke benadering in het bouwen en architectuur heeft een poëtisch karakter in haar Venustas (Schoonheid) en heeft een "ziel". Moderniteit toont slechts "het tippen aan" Venustas: de "ziel" van schoonheid ontbreekt en men is in deze benadering uit op "het effect". De Poëzie van Moderniteit is slechts de afstemming op "het effect"....Kunst-matig....? Is Moderniteit Liefdevol???? Kent Liefde "effecten"?
GENIUS LOCI / LOCATIE
Bouwen was van oorsprong een proces in het tot stand laten komen van bouwwerken en deze op een harmonische wijze "in te bedden" in de omgeving of locatie. Het stichten van een bouwwerk, een nederzetting of stad was een "kiem" voor toekomstige ontwikkelingen en transformatie van de omgeving. In het stichten was naast de pragmatische noodzaak, de afstemming met het onbenoembare (situering van bouwwerken in afstemming met de GENIUS LOCI "geest van het landschap" / "geest van de plek"), de wezenlijke factor. In GALERIE wordt nader ingegaan op GENIUS LOCI en energiewerking/geomantie.
Ieder mens/samenleving had een afstemming op het onbenoembare /spiritualiteit in de vorm van religieuze/kosmische fenomenen en gebruiken/gewoonten. Wij - als westerse samenleving- zijn deze afstemming nagenoeg verloren. Gelukkig zijn er velen die op één of andere wijze aanvoelen dat - niet alleen wat betreft het bouwen en architectuur - de westerse cultuur "iets" mist . In onze Hollandse samenleving wijzen geomanten - als bijvoorbeeld- Dick van den Dool, Yvonne Feijen en Romaine Kunst op de relatie die wij als mens hebben met onszelf/elkaar, de Natuur én de Kosmos. Zij trachten de mens hiervan weer bewust te laten zijn en zichzelf én de omgeving weer een hernieuwde betekenis te geven.
De westerse modernistische cultuur benadert "de inbedding van een bouwwerk" op twee verschillende wijzen. Een inpassing in een bestaande omgeving of een inpassing in een omgeving waar nog geen bebouwing is. De benadering die rekening houdt met de bestaande omgeving (context) wordt contextualisme genoemd. Hiermee stemt men het ontwerp af op de aanwezige bebouwing/omgeving en geeft op een pragmatische en kunstzinnige/poëtische wijze een reactie. In hoever dat in harmonie plaats vindt is een aspect waar meningen veelal over verschillen. Op dit punt zal later uitgewijd worden. De andere benadering gaat uit een omgeving die "vrij" is, waar geen bebouwing is: een tabula rasa (letterlijk een schone lei /een ongeschreven blad). Het ontwerp is "vrij" en kan, naast de wensen van de opdrachtgever, naar eigen inzicht uitgewerkt worden. Opmerkelijk is het dat vele ontwerpers de benadering van tabula rasa ook aanhouden in een bestaande omgeving...Niet verbazingwekkend voor diegenen die de westerse modernistische cultuur met haar effecten, kunst en identificatie uitdragen...
IDENTIFICATIE
Cultuur is het fenomeen, dat toont op welke wijze betekenissen zijn afgestemd op de mens en samenleving. Door verschillen in cultuur zijn er ook verschillen in betekenis. Daarnaast zal door verandering in een cultuur betekenis ook aan verandering onderhevig zijn. Elke cultuur wordt gekenmerkt door een traditie, die gekenmerkt wordt door een zekere samenhang van verschillende betekenissen. Door het veranderen van betekenissen is een traditie aan verandering onderhevig en zodoende geen star fenomeen. Al is er wel sprake van een aantal voor de cultuur kenmerkende en blijvende betekenissen: dat zijn betekenissen die zijn gerelateerd aan het gebruik/gewoonte, normen/waarden en het onbenoembare/spiritualiteit/kunstuiting. Dat zijn de aspecten die het bouwen en architectuur van die cultuur kenmerken. Het zijn die betekenissen, die leiden naar de essentie, die "bezieling" en "werking" van het bouwwerk geven.
De mens heeft de behoefte zich te vereenzelvigen met een groep, een persoon of een bepaalde benadering. Deze vereenzelviging noemt men identificatie. Zo heeft architectuur ook een relatie met identificatie. Identificatie van zowel het individu, als van de samenleving: het is de spiegel. De omstandigheden van zowel het individu als de samenleving zijn verschillend in cultuur/benadering van het leven, leefomstandigheden (klimaat en geografie/geologie) en familie en sociale connecties. Architectuur zal dan ook nimmer éénduidig kunnen zijn. In alle (verschillende) culturen in de wereld heeft het bouwen en architectuur een eigen betekenis. De valkuil van identificatie is de eigen vereenzelviging als dé waarheid te beschouwen....Ook hier is sprake van verschillende en meest uitéénlopende identificaties en ook hier gaat het om respecteren van deze verschillen en is dé uitdaging met deze verschillen om te gaan...Mbt identificatie is het van belang te realiseren dat het bouwen/architectuur ten alle tijden een opdrachtgever (traditioneel een bouwheer/principaal genoemd) benodigt. De opdrachtgever kan zelf de bouwer zijn óf een persoon uit de (een) samenleving. De architect/ontwerper heeft dan ook een primair dienende functie. Een functie die zowel van toepassing is in een traditionele samenleving, als in een modernistische samenleving.
Traditie en Moderniteit zijn géén fenomenen die voor architectuur leidend zijn...Het zijn de architectuur betrokkenen die de traditionele benadering van het bouwen én de modernistische benadering van bouwen tegenover elkaar plaatsen en daarin stelling nemen in de vorm van identificatie. Dit is een "valse" vorm van identificatie, omdat het wezenlijke aspect welke in de TRIADE (onderstaand) wordt toegelicht (nog) niet onderkend wordt...
DE TRIADE
Voor velen heeft spiritualiteit een associatie met "zweverigheid". Dat spiritualiteit "er is", is op basis van geloof/aanname/open staan/aanvoeling en ervaring, te veronderstellen. Het is de connectie met de intuïtie van ieder mens; het luisteren naar zijn of haar intuïtie. Het is het accepteren van het onbenoembare/onverklaarbare en het een plek geven door het juist benoembaar te laten worden.
Spiritualiteit is voor vele mensen een synoniem voor religie... Een religie is feitelijk een dogmatisch spiritueel fenomeen...Waar het uiteindelijk om gaat is het onbenoembare/ mysterie van het leven en schoonheid op één of andere wijze inzichtelijk te maken... Spiritualiteit is datgene wat het onbenoembare begrijpelijk maakt. Spiritualiteit is alomtegenwoordig en is niet als "speciaal" en een losstaand fenomeen te beschouwen. Wij zijn daar allen onderdeel van... Het onbenoembare in het dagelijks leven. Bouwen en architectuur als onderdeel van het dagelijks leven heeft dan ook een directe relatie met het onbenoembare. Het onbenoembare dat "bezieling" veroorzaakt...in harmonie, maar ook in disharmonie. In disharmonie, door bewust (of onbewust / uit onwetendheid) uit te gaan van aspecten welke niet in overeenstemming zijn met de TRIADE...
Het is de mens en de TRIADE die impulsen geven in het bouwen en architectuur. Niet een theorie of een systematiek. Typologie, patronen en elementen zijn slechts fenomenen die het bouwen en architectuur richting, cq een pragmatische "werking" geven. Geomantie geeft in afstemming met energiewerking impulsen die nog niet onderkend worden. Niet-Westerse culturen hebben een alles bepalende geomantie in gebruik. In GALERIE wordt hier dieper op ingegaan, met voorbeelden van de Chinese FENG-SHUI en de Indiase VASTU. Intuïtie draagt uiteindelijke bij tot de ultieme vervolmaking van een bouwwerk.
De TRIADE is - door de ultieme afstemming op de mens- de bepalende aanzet in het bouwen en architectuur:
* INTENTIE (VOORNEMEN - ETHIEK - SCHOONHEID)
* ENERGIEWERKING (GEOMANTIE: KOSMOS - NATUUR - MENS)
* VAKMANSCHAP (KWALITEIT - KENNIS en KUNDE - SCHOONHEID)
Hoe meer de bouw en architectuur betrokkenen zich bewust zijn van de TRIADE hoe meer het bouwen en architectuur een Harmonische uitwerking hebben op zowel de mens als de samenleving. De architect en opdrachtgever/ bouwinitiator en bouwer/bouwbedrijf hebben een verantwoordelijke taak. Allen op een ander vlak, maar allen in intentie/energiewerking en vakmanschap. Energiewerking is nog het aspect wat nog niet onderkend is... Er is nog een weg te gaan, een weg waar NOVIOTECTO een impuls voor wil geven. Wat het kunstzinnige betreft is ieder mens kunstzinnig. Echter de één heeft talent, de ander heeft minder "voeling". Een ander is wellicht een genie: ook hier zijn weer verschillen aanwezig. De aard van Kunst is de mens met Zijn/Haar ziel, geest en het Onbenoembare... Is hier de essentie van de ontwikkeling in AI (Artificial Intelligence - Kunstmatige Intelligentie) en haar Kunst-matigheid?....
TRADITIE en MODERNITEIT
Zoals eerder benoemd, wordt de huidige tijd gekenmerkt door een modernistische benadering van het bouwen en architectuur. Deze benadering van de westerse cultuur prijst rationaliteit, progressiviteit, innovatie, individualiteit en "duurzaamheid". Door alleen al duurzaamheid te benoemen geeft de westerse architectuurbenadering haar falen aan. In een juiste architectuurbenadering is duurzaamheid reeds onderdeel, zonder het te benoemen. In traditionele culturen zat (en zit) duurzaamheid reeds geborgd in de wijze en benadering van het bouwen. In de TRIADE is duurzaamheid op dezelfde wijze geborgd. Bij zowel Vitruvius als de TRIADE is het benoemen van duurzaamheid overbodig. Het toont de ultieme invloed van marktwerking in de huidige westerse modernistische bouw- en architectuur benadering...Marktwerking is handelen in een onjuiste intentie...Een juiste intentie en vakmanschap (Kwaliteit) heeft geen marktwerking nodig..
Spiritualiteit / het onbenoembare wordt op alle mogelijke wijze ontweken en zelfs ontkend. De TRIADE wordt dan ook niet onderkend, waardoor de essentie van het bouwen/architectuur ontbreekt en haar zelf gewenste definitie niet op te stellen is... De modernistische benadering heeft niet anders dan een zeer beperkte betekenis voor de samenleving: zij is daardoor betekenisloos: zoals hierboven benoemd als DESIGN - abstract, pretentieus en autonoom...DESIGN laat in haar abstractheid en autonome karakter geen transformatie toe...DESIGN is uit op de creatie van "het effect"..
In een traditionele benadering zijn de modernistische "effecten" op een subtiele en vanzelfsprekende wijze in het bouwproces en het bouwwerk opgenomen, alleen in de hoedanigheid als deze betekenis hebben. Men kende (kent) intuitief en vakmatig, het wezen van het materiaal/kleur/vorm, het wezen van constructie, het wezen van ruimte en omgeving, het wezen van de grond/omgeving en het klimaat..."Het effect" van het individuele was op een speelse/subtiele wijze afgestemd op Symboliek/de Muze. Bouwwerken in een traditionele benadering zijn in dezelfde taal opgericht en hebben subtiele verschillen: de kenmerken/identiteit van de gebruikers zijn vakmatig in het bouwwerk opgenomen. De bouwwerken
mogen transformeren... Het zijn bouwwerken met een Ziel...Zo is te verklaren dat men deze bouwwerken op de juiste wijze ervaart, beleeft en begrijpt, waardoor men het bouwwerk- en in groter verband - de omgeving (gehucht/dorp/stad)- waardeert en harmonische Kwaliteiten herkent.
Men bouwt ten allen tijde spiritueel, omdat het leven - en zo ook bouwen en architectuur - onderdeel is van spiritualiteit / het onbenoembare. Het is dan ook onzinnig om te spreken over Spiritueel Bouwen. Men bedoelt daar eerder mee, met een zekere bezinning of devotie het bouwproces en het bouwen te benaderen. Spiritualiteit kent slechts harmonie - disharmonie en daarin tussenliggende hoedanigheden. Intuitie heeft afstemming met Harmonie. De grote religies beschouwen God / Allah / Brahma-Vishnu-Siva / Boeddha als de Ultieme Harmonie. De afstemming op deze Ultieme Harmonie is de mysterie van het Leven. Goed / Slecht / Mooi / Lelijk... zijn slechts menselijke, polariserende en subjectieve begrippen. Zo er Harmonie is, zo er ook Disharmonie is: op ultieme wijze gesymboliseerd in het Chinese Ying Yang principe. Ying Yang toont ons cycli van wisselende kwaliteiten/hoedanigheden. Harmonie heeft disharmonie "nodig" om tot het de Ultieme Harmonie te komen. Intentie geeft de afstemming op harmonie, maar ook in disharmonie...Ethiek is het fenomeen wat leidend is in de juistheid/moraliteit.
Kan een onjuiste intentie samengaan met een juist vakmanschap? Kan een juiste intentie samengaan met onjuist vakmanschap? Onjuist heeft twee zijden: bewust of onbewust...de keuze of houding van de mens. Energiewerking in relatie met de Kosmos en Natuur zijn in Geomantische zin te onderscheiden als Harmonisch tot Disharmonisch, al naar gelang men kennis en kunde heeft van haar werking. De mens als onderdeel van de Kosmos en Natuur heeft eveneens het vermogen tot het creëren van Harmonische of disharmonische energie. De westerse modernistische samenleving is zich echter nog niet geheel bewust hiervan. Bewuste onjuistheid geeft een sterkere disharmonische energiewerking dan onbewuste onjuistheid: maar de werking is disharmonisch. Het is hier waar het westerse modernistische bouwen en architectuur zijn disharmonische uitwerking heeft en haar vakmanschap niet compleet is....
Om terug te komen op het bouwen en architectuur in het algemeen: alle "grote" culturen in de wereld hebben hun "eigen" Klassieke Bouwen en "eigen" vertaling van de TRIADE. Het Klassieke Bouwen in de westerse cultuur is slechts één van die culturen. De basis van dat Klassieke Bouwen ligt in de toepassing van een zekere orde/methodiek die zowel aanwezig is bij bouwwerken voor volksgebruik als bij bouwwerken voor publieke gebruik.
Wat in ieder geval vastgesteld kan worden dat de Klassieke Vormentaal een nog levendige en gesproken taal is en daardoor betekenis heeft voor de mens en samenleving voor zowel de westerse als niet westerse cultuur. De betekenis ligt eveneens in de logische constructie van de Klassieke Vormentaal. Krachtafdracht is hierin harmonisch; de materialen hebben "zo min mogelijk te lijden". Dit in tegenstelling tot de modernistische bouwwijze, waarin materialen door gekunstelde constructies inwendige krachten/spanningen (druk- en/of trekkrachten/momenten) moeten zien op te nemen. De kolom- en de uitkragingsconstructies zijn duidelijke voorbeelden van resp. de klassieke en de modernistische benadering. Keuzes die ook uitwerking hebben op het modernistische fenomeen duurzaamheid.....
Daarnaast zullen we moeten erkennen dat het bouwen en architectuur in de niet-westerse culturen een gelijkwaardige betekenis heeft. In afsluiting van dit onderdeel van het betoog is het wezenlijk te realiseren dat de Klassieke Vormentaal niet als dé bepalende vormentaal beschouwd moet worden voor de toekomst. De Klassieke Vormen taal is niet "goed" en de modernistische vormentaal is niet "slecht". Met een juiste intentie en het werkelijk luisteren naar onze intuïtie en kennis en kunde van omgaan met energiewerking, zal in de toekomst een geheel andere vormentaal gebruikelijk kunnen zijn. Speculeren heeft geen zin... We leven in het Nu..Essentieel is dat wij, naast onze eigen traditie, nog steeds kunnen leren van niet-westerse culturen. De inspiratie welke vele architecten putten uit het Islamitische, Chinese en Japanse bouwen en architectuur is al van vele tijden. Inspiratie is slechts één stap; het ervaren, beleven en begrijpen is een volgende - diepgaandere- stap.
